Afrykański pomór świń u dzików

Przed  dwoma  tygodniami  potwierdzone  zostało  wystąpienie  afrykańskiego  pomoru

świń  (ASF)  na  Litwie.  Tym  samym  wirus  ASF  (ASFV)  znalazł  się  na  obszarze  Unii

Europejskiej  (UE).  Biorąc  pod  uwagę  fakt,  że  regulacje  prawne  UE  zakładają,  że  w

przypadku  wystąpienia  ASF  na  terenie  jakiegokolwiek  kraju  wspólnoty,  zamyka  się  obrót

trzodą chlewna oraz mięsem nie w całym kraju, jak to miało miejsce w przeszłości, a jedynie

w  okręgach  zapowietrzonym  i  zagrożonym,  oraz  mając  na  uwadze  fakt,  że  ASFV  może

krążyć w populacji litewskich dzików, zagrożenie wprowadzenia ASFV na terytorium innych,

szczególnie sąsiadujących z Litwą krajów UE, jest bardzo wysokie.

  Fakt, występowania ASFV w populacji dzików stwarza potrzebę włączenia myśliwych

oraz  leśników  w  program  szkolenia,  którego  celem  jest  uświadomienie  roli  myśliwych  i

leśniczych  w  ochronie  Polski  przed  rozprzestrzenieniem  się  ASF  w  populacji  dzików

bytujących  w  naszych  lasach,  a  tym  samym  ochronę  krajowych  stad  świń  przed  wirusem

ASF, który w pierwszej kolejności może znaleźć się wśród dzików.

Poniżej zostały przedstawione najczęściej zadawane pytania dotyczące ASF u dzików

wraz z odpowiedziami.

Czym jest afrykański pomór świń?

Afrykański   pomór   świń   jest   nieuleczalną   chorobą   wirusową,   która   występuje

wyłącznie  u  świń  i  dzików.  W  krajach  afrykańskich  -  na  południe  od  Sahary,  w  których

choroba ta pojawiła się około 100 lat temu i występuje sporadycznie do dzisiaj, podobnie jak

na  półwyspie  iberyjskim,  gdzie  ASF  został  zwalczony  w  1999  r.,  wirus  ASF  może  być

przenoszony  również  przez  kleszcze  -  gatunek,  który  w  naszej  strefie  klimatycznej  nie

odgrywa istotnej roli.

  Jaki jest przebieg i objawy kliniczne ASF u dzików?

  U  dzików  europejskich  infekcja  prowadzi  do  bardzo  ciężkich,  ale  nieswoistych

objawów  ogólnych,  jak  gorączka,  osowienie,  utrata  apetytu,  zaburzenia  w  poruszaniu  się  i

problemy  w  oddychaniu.  Wystąpić  mogą  również  krwawienia  (z  nosa,  krwawa  biegunka,

krwawienia  skóry).  Chore  zwierzęta  wykazują  między  innymi  ograniczony  odruch  ucieczki

lub inne objawy, jak niechęć do poruszania się i utrata orientacji. Choroba dotyczy wszystkich

grup wiekowych i obu płci dzików w równym stopniu i w większości przypadków prowadzi

do padnięć zwierząt w okresie 7 - 10 dni po zakażeniu.    Po  przekrojeniu  zwłok  dzika  należy  zwrócić  uwagę  na:  przekrwione  i  powiększone

węzły chłonne, powiększoną śledzionę i wybroczyny  w narządach wewnętrznych, w skórze

lub pod skórą. Płuca i drogi oddechowe są często wypełnione pianą.

Brak  wymienionych  zmian  nie  wyklucza,  że  przyczyną  nagłego  padnięcia  dzika,  a

częściej większej liczby  dzików, może być ASF. Z tego powodu zauważenie zwiększonych

padnięć dzików powinno stanowić sygnał do podejrzenia ASF. Sekcja dzików powinna być

wykonana wyłącznie przez lekarza weterynarii.

Jak choroba jest przenoszona?

Choroba może być przenoszona bezpośrednio ze zwierzęcia na zwierzę lub pośrednio

przez  zanieczyszczone  przedmioty.  W  niekorzystnych  okolicznościach,  do  wprowadzenia

wirusa na teren naszego kraju, może wystarczyć porzucona kanapka z wędliną sporządzona z

mięsa  chorego  dzika  lub  świni.  Szczególnie  niebezpieczna  w  aspekcie  przenoszenia  zarazy

jest  krew  dzików.  Najmniejsza  ilość  krwi  wystarczy  do  zakażenia  wrażliwych  dzików  lub

świń. 

Na co należy zwrócić uwagę?

Wskazane jest zdawanie sobie sprawy z faktu, że aktualnie dziki mogą być ważnym

wektorem we wprowadzeniu wirusa ASF do Polski i jego szerzeniu się w populacji dzików, a

później świń. 

Prosi się zatem myśliwych i leśników o zwrócenie uwagi na zwiększone padnięcia w

lesie  dzików  i  poinformowanie  o  tym  fakcie  powiatowego  lekarza  weterynarii  (PLW),

bezpośrednio,  lub  za  pośrednictwem  organów  administracji  lokalnej.  Należy  także  pobrać

próbki  do  badań  laboratoryjnych,  które  zostaną  przesłane  do  laboratorium  przez  PLW.

Optymalne  są  próbki  krwi  i  śledziony,  ewentualnie  węzły  chłonne,  migdałki,  płuca,  a  w

ostateczności, jeśli brak jest wymienionych narządów w tuszy dzika, kość długa lub mostek.

Do badań mogą być przesłane nawet tkanki z postępującym procesem gnilnym. 

Szczególnie  ostrożnym  należy  być  z  przedmiotami  zanieczyszczonymi  krwią  lub,

które miały z nią kontakt. Do tych przedmiotów należą sprzęt łowiecki, buty, ubiór, szmaty,

naczynia, noże. 

Prosi   się   myśliwych   o   przestrzeganie   zasad   higieny   po   polowaniach   (nie

pozostawianie  patrochów  w  lesie  po  zakończeniu  polowania;  dezynfekcję  sprzętu

łowieckiego).

Myśliwi powinni unikać wchodzenia do chlewni min. Przez 48 godz. od zakończenia

polowania. Litwa jest atrakcyjnym krajem dla turystów i myśliwych. Należy zdawać sobie jednak

sprawę, że trofea i inne produkty z dzików mogą  stanowić źródło wirusa i stwarzać ryzyko

przeniesienia wirusa ASF i dalszego szerzenia się choroby. To samo dotyczy ubioru i innych

przedmiotów.

Jak choroba jest zwalczana?

Niestety  nie  ma  szczepionki  przeciw  afrykańskiemu  pomorowi  świń,  dlatego  w

zwalczaniu  ASF  wśród  dzików  najważniejsze  jest  zachowanie  środków  ostrożności  i

regulacja ich populacji.